Sporing en Wielvlucht Dyna X

Sporing en Wielvlucht Dyna X

Sporing & Wielvlucht afstellen

Het afstellen van de wielvlucht (Camber) en de  sporing gebeurt bij alle naoorlogse Panhards in principe op dezelfde manier en met dezelfde gegevens. In het ook in deze rubriek geplaatste artikel ‘Hoe laat je een Dyna X sturen als een 24?’ wordt dit in het (heel) kort beschreven. Hieronder een uitgebreidere versie, eveneens van de hand van Joannes Collette.

Dit is een artikel uit de Koerier Nr.93 van Juli 1990

Voorkom overmatige bandenslijtage en gegier in de bocht

Willen we er voor zorgen dat onze Panhard lekker rijdt en weinig banden verslijt, dan moeten we zorgen dat de sporing en de wielvlucht (camber) goed zijn ingesteld. Nu hebben we in onze werkplaats waarschijnlijk geen speciale apparatuur voor deze min of meer magische handelingen. Natuurlijk kunnen we een bezoek brengen aan een specialist. Toch kunnen we deze afstellingen uitvoeren met eenvoudige hulpmiddelen.

De afstelling van de wielvlucht en het gelijk maken van de fuseehelling is een kwestie van het goed plaatsen Iets meer naar links of naar rechts) van de bovenste bladveer. Volg hierbij nauwkeurig het werkplaatshandboek.. Uit eigen ervaring blijkt dat deze afstellingen goed zijn uit te voeren met een goede waterpas als meetinstrument. Zorg dat de hoek bij beide voorwielen het zelfde is.

 

Voor het afstellen van de sporing komen we bij het opmeten handen te kort. Hier heb ik iets heel eenvoudigs op bedacht. Het gereedschap bestaat uit:

  • Twee rechte houten latten van ongeveer 70 cm lang.
  • IJzerdraad of touw.
  • Twee slappe trekveren.
  • Een rolmaat.

De werkwijze voor het opmeten van de sporing wordt duidelijk aan de hand van de tekening. De twee latten worden tegen de zijkanten van de banden gehouden door het ijzerdraad/ touw met daarin opgenomen de trekveren.

Met de rolmaat wordt de afstand voor en achter de voorwielen opgemeten. De besturing van de Dyna X is erg slap. Duw de wielen daarom met de hand richting toespoor. Houdt in de gaten dat het in te stellen uitspoor van 3-5 mm, dat wordt opgegeven in het werkplaats handboek, op de velgrand wordt gemeten. Zoals we nu meten voor en achter de wielen, is de afstand tussen A en B ongeveer 60 cm in plaats van op de velgrand. Dan is de afstand 40 cm. De meting moet in dit geval daarom een verschil opleveren van 5-8 mm om het juiste uitspoor te krijgen.

Met deze eenvoudige methode kan de sporing goed worden afgesteld en het bochtenwerk wordt niet langer begeleid door luid gegier!

Panhard Automobielclub Nederland

Stuurinrichting, wielophanging, wegligging & banden

Stuurinrichting, wielophanging, wegligging & banden

Panhard Automobielclub Nederland

Velgen Richten

Velgen Richten

Rechte wielen: het maakt écht verschil

 

Ondanks dat een Panhard een fantastische wegligging heeft, kreeg ik de afgelopen twee jaar een paar waarschuwingen van mijn DB Le Mans: een uitbrekende achterkant op nat wegdek en ook regen op de snelweg voelde niet fijn… Nadere inspectie van de banden; Firestones uit 2002 met slechts iets meer dan 2mm profiel. Tijd voor nieuw rubber dus!

De Michelin 145R15 banden maken al geruime tijd deel uit van de Michelin ‘Classic’ serie. Ik weet dat een aantal PAN-leden, naar ogenschijnlijke tevredenheid, op goedkopere Nankang-banden rijden, maar ik kan het niet over m’n hart krijgen om Taiwanese banden te monteren onder een Franse klassieker. Dus toch maar vijf nieuwe Michelins aanschaffen, de reserveband was nóg ouder, wat inclusief montage en balanceren, toch al snel zo’n €750-€800 kost,. En dat balanceren om trillingvrij te rijden, leek mij niet genoeg: ik wist namelijk dat alle velgen onder m’n DB tamelijk krom waren. Peter Breed had de velgen (uiteraard nog met de oude banden) ooit een keer gebalanceerd met een nette remtrommel, maar de gewichtjes aan weerszijden van de velgen bevestigden toen alleen maar wat ik al wist: zeer kromme velgen met alle gevolgen van dien voor het weggedrag en comfort. Nu heb ik, net als waarschijnlijk iedere andere Panhardist, wel een paar reservevelgen liggen. Echter die vertoonden hetzelfde euvel en moesten bovendien nog gestraald en gespoten worden. Toch maar aan de slag met de bestaande velgen dus. Ik wilde best die €750 aan nieuwe Michelins uitgeven, maar alleen als ik óók de velgen zou kunnen laten richten. Maar ja, waar ga je heen? Naar Waddinxveen dus…

Bram van der Wouden is eigenaar van ‘Van der Wouden Techniek’ in Waddinxveen. Het bedrijf heeft zich gespecialiseerd in het repareren en richten van motorframes, motorvelgen, autovelgen, vorkpoten en remschijven. Om het even van welk materiaal: staal, aluminium of magnesium. Bram heeft geïnvesteerd in zeer geavanceerde, computergestuurde richtbanken en laser-meetsystemen. Bram en zijn vier medewerkers, de interne opleiding duurt minimaal anderhalf jaar, weten daar echter ook nog eens mee om te gaan.

Ondanks de moderne technische hulpmiddelen is richten nog steeds mensenwerk. Het richten van een enkele velg kan, afhankelijk van de afwijkingen, tussen 45 minuten en twee uur duren. Al die tijd staat naast de richtmachine een werknemer van ‘Van der Wouden Techniek’ die tegen de velg duwt, ertegen klopt, verwarmt of koelt en tussen die handelingen door iedere keer meet en nog eens meet… Totdat de velg weer perfect recht is (met een tolerantie van 0,10mm bij richten en spanning in het materiaal). Na het richtproces moet de velg ook nog eens op een ‘optimalisatie-machine’ die ervoor zorgt dat de spanning uit de velg machinaal gewalst of gerold wordt zodat de velg ook gericht en recht blijft!

Zeker bij een afwijkende velg als een Panhardvelg met ‘weinig materiaal’ (vanwege het grote trommelgat), is het een uitdaging om kromme velgen weer recht te krijgen. Er is immers minder spelingvrijheid binnen het richtproces: minder beschikbaar (velg)materiaal maakt het proces van rekken en krimpen moeilijker! Het is dus moeilijker om een Panhardvelg recht te krijgen dan vrijwel elke andere velg!

Toen ik vorig jaar augustus voor het eerst bij Bram langsging, keek hij raar op: een velg met ‘zo weinig materiaal’, had hij nog niet eerder gezien. De PL17 remtrommel die ik had meegenomen om het gat op te vullen, paste nét niet op de richtmachine. Met andere woorden: de velg/trommel combinatie kon niet opgespannen worden. Bram is echter niet voor één gat te vangen en stelde voor om een speciale ‘opspanschijf’ te laten maken. De opspanschijf werd uiteindelijk gesneden uit 20mm staal en werd door Bram voorzien van boutgaten, getapt draad en een centreergat. Bram kwam er ook achter dat de klinknagels bij Panhard-velgen bovendien niet altijd op dezelfde plek zitten. De opspanschijf moest daarvoor wederom aangepast worden. (Op de Praatavond in maart had ik deze opspan velg bij me en heb ik deze getoond aan de aanwezigen).

Aangezien Van der Wouden Techniek zeer hoogwaardige diensten verleent bovendien het enige richtbedrijf is dat zich nog aan stalen velgen waagt, laat staan aan een Panhardvelg ‘met zo weinig materiaal’, is er een wachtlijst die ook nog eens werd verlengd door het maken en aanpassen van de opspan schijf. Uiteindelijk heeft Bram mijn DB-velgen in maart gericht en van nieuwe Michelins voorzien. Wat is nu het effect van die rechte wielen?

Welnu: mijn DB lijkt klaar voor het circuit (ikzelf echter niet). Er is werkelijk geen enkele trilling in het stuur te bespeuren tot 120 km/u (harder ga ik doorgaans niet) en het sturen is verschrikkelijk strak en precies ondanks de wat ongelukkige hoek van de stuurkolom (bij een DB Le Mans). Uiteraard komt die nieuwe rijervaring door de combinatie van rechte wielen én het verse rubber, maar dat is precies het effect dat ik beoogde met de totale investering. Overigens heeft Bram bij het monteren van binnen- en buitenband ook nog een gelet op de afwijking die zit in de band (hoogteslag) en wordt de band velg combinatie geoptimaliseerd. Velg en band worden t.o.v. elkaar gedraaid net zo dat band velg combinatie het ideaal beeld vertoont. Waardoor de velg/band met zo min mogelijk balanceerlood te balanceren is en optimaal rond draait.

Moraal van dit verhaal: Ik raad iedereen die overweegt te investeren in nieuwe banden of een kostbare restauratie aan het afronden is, langs te gaan bij Bram van der Wouden in Waddinxveen en deze belangrijke puntjes op de i te zetten. Het vakwerk van Van der Wouden Techniek datje voor €75 ex-BTW per velg krijgt, voel je elke kilometer weer.

Meer info op www.vanderwoudentechniek.nl.

André

Uit: Panhard Koerier nr: 200